Kotlet schabowy to bezsprzeczny król polskiej kuchni domowej. To danie, które kojarzy się każdemu Polakowi z dzieciństwem, niedzielnym obiadem i smakiem domu. Poznaj sekrety przygotowania idealnie chrupiącego kotleta, który zachwyci całą rodzinę.
Historia kotleta schabowego
Kotlet schabowy ma swoje korzenie w kuchni austriackiej - jest polską wersją wiedeńskiego Wiener Schnitzel. Do Polski trafił w XIX wieku za pośrednictwem kucharzy pracujących na dworach magnackich. Z czasem stał się tak popularny, że dziś trudno wyobrazić sobie polską kuchnię bez tego dania.
W okresie PRL kotlet schabowy stał się symbolem niedzielnego obiadu - był to luksus dostępny nie na co dzień. Tradycyjnie podawany był z ziemniakami, kapustą z marchewką i buraczkami. To połączenie do dziś pozostaje klasycznym zestawem na polskim stole.
Składniki (na 4 kotlety)
Główne składniki:
- 4 plastry schabu (każdy około 150-200g)
- 2 jajka
- 150g bułki tartej (najlepiej własnej roboty)
- 3 łyżki mąki pszennej
- Olej do smażenia (około 500ml)
- Sól i biały pieprz do smaku
Do podania:
- Ziemiaki gotowane (około 800g)
- Surówka z kapusty z marchewką
- Buraczki
- Cytryna do dekoracji
- Natka pietruszki
Przygotowanie
Krok 1: Przygotowanie mięsa
Plastry schabu opłukujemy pod zimną wodą i osuszamy papierową ściereczką. Każdy plaster przykrywamy folią spożywczą i delikatnie rozbijamy tłuczkiem do mięsa, aż osiągnie grubość około 5-7mm. Ważne, żeby nie przesadzić - mięso powinno być równomiernie spłaszczone, ale nie zniszczone.
Rozbite kotlety doprawiamy solą i białym pieprzem z obu stron. Pozostawiamy na 10 minut, aby mięso przegrzało przyprawy.
Krok 2: Przygotowanie panierki
Przygotowujemy trzy głębokie talerze:
- Pierwszy z mąką
- Drugi z rozbitymi jajkami (lekko doprawionymi solą)
- Trzeci z bułką tartą
Jeśli robimy bułkę tartą sami, najlepiej użyć czerstwej białej bułki, którą ścieramy na tarce o drobnych oczkach lub rozdrabniamy w blenderze.
Krok 3: Panierowanie
Każdy kotlet panierujemy zgodnie z kolejnością:
- Obtaczamy w mące z obu stron
- Zanurzamy w rozbitem jajku, dbając o dokładne pokrycie
- Obtaczamy w bułce tartej, lekko dociskając, aby dobrze się przyległa
Zapanierowane kotlety odkładamy na talerz i pozostawiamy na 10 minut - panierka lepiej się ustabilizuje.
Krok 4: Smażenie
W głębokiej patelni rozgrzewamy olej do temperatury około 170°C. Olej powinien sięgać wysokości przynajmniej połowy grubości kotleta. Sprawdzamy temperaturę wrzucając odrobinę bułki tartej - powinna zacząć szybko się rumienić.
Kotlety smażymy po jednym, aby nie obniżyć temperatury oleju. Każdą stronę smażymy około 3-4 minut do złocistego koloru. Nie przesadzamy z czasem - schaب gotuje się szybko i może się wysuszyć.
Usmażone kotlety wykładamy na papierowy ręcznik, aby osączyć nadmiar tłuszczu.
Sekrety idealnego kotleta
- Wybór mięsa: Najlepszy jest schab środkowy, nie za młody, ale i nie za stary
- Rozbijanie: Delikatnie, równomiernie, nie za mocno
- Temperatura oleju: 170°C to ideał - za gorący spali panietkę, za zimny ją przemoczy
- Bułka tarta: Własnej roboty zawsze jest lepsza od sklepowej
- Odpoczynek: Zapanierowane kotlety powinny odpocząć przed smażeniem
- Nie przesadzić: Lepiej niedosmażyć niż przesuszy
Klasyczne dodatki
Ziemiaki
Tradycyjnie podajemy ziemiaki gotowane w mundurkach lub obrane, posypane koperkiem. Można je również przygotować w formie purée ziemniaczanego.
Surówka z białej kapusty
Klasyczna surówka z białej kapusty z marchewką, doprawiona solą, cukrem, octem i olejem. Powinna być lekko kwaśna i chrupiąca.
Przepis na surówkę:
- 1/2 główki białej kapusty
- 2 marchewki
- 2 łyżki octu
- 1 łyżka cukru
- 3 łyżki oleju
- Sól do smaku
Buraczki
Buraki gotowane, pokrojone w słupki, doprawione solą, pieprzem i odrobiną octu. Można dodać także pokrojoną cebulę i chrzan.
Warianty kotleta schabowego
Kotlet po wiedeńsku: Cieńszy, na oleju maslanym, z cytryną
Kotlet de volaille: Z piersi kurczaka zamiast schabu
Kotlet w zapiekance: Zapiekany w piekarniku z dodatkami
Mini kotlety: Małe kotleciki idealne dla dzieci
Przechowywanie i podgrzewanie
Usmażone kotlety najlepiej spożyć od razu. Jeśli zostały, można je przechowywać w lodówce do 2 dni i podgrzewać w piekarniku w 180°C przez 5-7 minut. Nie zaleca się podgrzewania w mikrofalówce - kotlet straci chrupkość.
Wartości odżywcze (1 kotlet - 200g)
- Kalorie: 420 kcal
- Białko: 35g
- Węglowodany: 15g
- Tłuszcz: 25g
- Żelazo: 2,1mg
- Witaminy z grupy B
Ciekawostki
W Polsce zjadamy rocznie około 2,5 miliona kotletów schabowych! To czyni go najpopularniejszym daniem mięsnym w polskich domach. Pierwszy przepis na kotlet schabowy w Polsce pojawił się w 1682 roku w książce kucharskiej Stanisława Czernieckiego "Compendium ferculorum".
Kotlet schabowy to również bohater wielu polskich żartów i przysłów. Mówi się, że "dobry kotlet schabowy pozna się po tym, że chrupie na krzyż".